2009ko urriaren 08tik 2010eko urtarrilaren 31ra
Komisarioa: Leire Vergara
Rekalde aretoak Aparteko Makinak izeneko erakusketa aurkezten du, New York-en bizi den Abigail Lazkoz artista bilbotarraren (Bilbo, 1972) banakako erakusketa. Instalazioa berariaz diseinatuta dago areto nagusian jartzeko, eta osagai hauek ditu: zuri-beltzean egindako marrazki ikaragarrien multzo bat, irudi batzuk bakartuta eta beste batzuk paretan jarrita; hiru dimentsioko egituren sail bat, erakustokitik zabaltzean gela bereiziak eratzen dituena; eta animaziozko bideo bat, zinema biziaren sorburua gogora ekartzen duena, mugimenduaren bidez marrazkiaren adierazpena nabarmentzeko.
Aparteko makinak izeneko erakusketa “gatazkako paisaia” bat da eta hainbat alditan dago garatuta. Erakusketako osagai guztiek narraziozko ibilbide bat egiteko aukera ematen digute, gerrari eta suntsipenari buruzko ibilbide bat. Gerra eta suntsipena, beren literaltasunetik behin eta berriz agertzen diren erreferentziak izateaz gain, eguneroko bizitzakoak diren beste mota batzuetako gatazkak agerian uzten dituzten metaforak dira. Itxuraz erraza dirudien pintura-konposizio bat oinarritzat hartuta, marrazkiak oinarrizko osagaiak dira, haiek finkatzen baitute erakusketaren forma eta kontzeptuzko erritmoa. Marrazkiek gonbidapena egiten diote ikusleari beren xehetasunen aberastasun sinbolikoan murgil dadin, marraren pintura-egituran eta pintura-keinuaren biluztasunean sar dadin, erabiltzen diren erreferentzia berezietatik abiatuta, gai unibertsalen azterketan sakontzeko –hala nola, heriotzaren eta suntsipenaren azterketan sakontzeko–. Ildo horretan, nabarmena da artistak ahalegina egin duela erakustokiaren gune osoa betetzeko, marrazkiak berez duen materialtasuna abiaburutzat hartuta. Horrenbestez, erakusketan, berriz antolatzen dira funtsezko osagaiak, artistak lehenbizi marrazkietan baliatu baititu, eta gero erakustokian.
Azken batean, eraikuntza-molde bat da, marrazkia hedatu nahi baitu erakustokiak hartzen duen gune osotik. Horren ondorioz, adiskidetuta azaltzen dira figurazioa eta abstrakzioa, eta, hala, marrazkien narraziozko egitura korapilatu egiten da marrazki horiek eratzen dituzten eraikitze-moldeekin. Ildo horretan, marrazkian batera agertzen dira gestaltikoak eta ia totemikoak diren formak, eta obrako narrazioko erreferenteen aberastasuna eta idiosinkrasia.
Aparteko Makinak erakusketa zorretan dago aurreko sail batekin, Historias de guerra que he oído (2004) izeneko sailarekin. Sail horrek paper gainean egindako sei marrazki ditu. Marrazki horietako batzuk harresi gainean egin zituen gero, askoz ere tamaina handiagoan egin ere. Sailak aztertzen zuen gaia hauxe zen: oroimen kolektiboa eraikitzea, bizi izandako esperientzien bidez. Marrazki bakoitzean artistak ideia zehatz bat garatu zuen, ahozko transmisioari buruz, oroimenaren eraikuntzari buruz, eta norberak jasotzen dituen istorioak oinarritzat hartuta bananako nortasuna eraikitzeko moldeari buruz. Era berean, sail horren atzeko oihal narratiboa gerra zen, eta Lazkozek hausnarketa egin zuen belaunaldi bakoitzari izaera jakin bat ematen dioten baldintza historikoei buruz.
Erakusketaren izenburua Fiona Apple musikagile amerikarraren kanta baten leloa da, bertan hau esaten baitu: har nazazu adeitasunez, har nazazu hoztasunez, ahal dudan erarik onenean hartuko dut, aparteko makina bat naiz… Esaldi horren bidez, Abigail Lazkoz artistak bereziki nabarmendu nahi ditu ontasunetik zein gaiztakeriatik abiatuta hazteko dagoen aukera, eta ezin menderatuzko halako indar bat. Esaldi horrek itxaropena pizten du, egungo gure gizarte honetan ohikoa den errealitatearen aurrean, hau da, etenik gabeko gatazkaren aurrean.
Abigail Lazkoz, Aparteko Makinak, rekalde aretoa, 2009
Argazkia: Begoña Zubero
